Mechelen – “Noteer hier wat je hoort, proeft, voelt, ruikt of ziet.” De oranje letters dansen over de vrijgelaten ruimte in een hoekje van de stadsgids. Ik loop op straat. Passeerde zojuist De Cellekens waar vroeger armlastige vrouwen in celachtige huisjes werden gepropt. Ik hoor niks. Slechts stilte. Mechelen lijkt een zwijgzame stad. Fietsers glijden stilletjes voorbij. Auto’s maken in de autoluwe stad nauwelijks lawaai en zelfs kinderen spelen rustig onder de trappen in cafés.
Wat proef ik? De heerlijke nasmaak van de Ouverture. Een maaltijdsalade van geitenkaas met peperkoek en frambozendressing. De combinatie was zo wonderlijk dat de fotografe en ik hem beiden wilden proberen. We streden er om en ik won. Zij slikt nu de laatste restjes van een Puccini-salade weg. Brie met balsamico, opgediend in het kleine barokke restaurantje Nostrodamus.
Wat ik zie? Daar, recht voor me, breisels om een ijzeren hek. Vissen, zeemeerminnen, gehaakte krabben en inktvissen. Het zwemt allemaal vrolijk langs de reling van de Melaan. Het is de noeste arbeid van de Stickbitches, een hippe groep jonge mensen die zich bij tijd en wijle geroepen voelt de openbare ruimte van stiksels te voorzien. Gebreid, gehaakt, genaaid. Het is om het even. Bijzondere lui die Mechelaars. Offeren hun vrije tijd op om de stad te versieren.
Ik noteer mijn waarnemingen in mijn eigen boekje. Wát ik waarneem is niet belangrijk, heb ik net geleerd. Dat ík het waarneem, is waar het om gaat. Florie Wilberts van de Dienst Toerisme zegt het zo: “We willen je Mechelen als local laten ervaren. Je moet zelf de stad proeven, zonder dat iemand je oplegt wat de highlights zijn. Dus is er geen gids. ”
Zintuiglijk avontuur
“Geen gids?”, herhalen we ietwat stompzinnig. Dat is een tegenvaller voor twee mensen met het oriënteringsvermogen van een bejaarde garnaal. Bedremmeld staren we op ons plattegrondje. “Maar”, sust Florie ons, ‘’dat betekent niet dat we jullie aan je lot overlaten. Jullie mogen op een zintuiglijk avontuur.”
“Er is namelijk een boekje samengesteld met thema’s waarop je de stad kunt onderzoeken: Man & Vrouw, Blauw & Groen of Van hier & Van ginds, om er een paar te noemen.” Wij kiezen het thema Man & Vrouw. Lijkt ons een ijzersterk thema om willekeurig welke stad op te onderzoeken. We worden ook voorzien van een prikkelpakket. Pardon? Jazeker, wie Mechelen wil leren kennen, ontkomt niet aan haar gastronomie.
Met het pakket mogen we op verschillende plaatsen een ‘proeverke doen’. Een Maneblusser drinken bij brouwerij het Anker in het Begijnhof. Of ons te buiten gaan aan extreem kaasgenot door ons op een Carolusje te storten. We beginnen met bier. Daarmee blijven we keurig binnen de lijntjes van het thema, want Mechels bier gaat over een man en de wel zeer mannelijke Sint-Romboutstoren. Maar het gaat ook over vrouwen, het waren tenslotte de begijnen die oorspronkelijk het bier brouwden. We gaan van de Grote Markt richting het Begijnhof. Langs jonge boompjes aan het water in winterse jasjes. De Stickbitches hebben ook hier een haakspoor achtergelaten.
Op weg naar het bier worden we opgehouden door een paar nimfen. Ze dansen naakt door de binnentuin van De Cellekens. Kunstenares Mariette Teugels wekte ze uit brons tot leven. Net om de hoek van de Stickbitches kocht zij de voormalige opvang voor armlastige vrouwen. Een erfgoed uit 1854. We staren naar de spelende jonge meisjes. Iets verder, voorbij een roos die midden in de winter nog bleek bloeit, staat een jongetje met een dwarsfluit. Hij doet of hij niet ziet dat het naakte meisje verderop vrolijk een been in de lucht heeft gestoken.
Door naar het bier. Daar in de brouwerij doen we een ontluisterende ontdekking: Mechelse mannen zijn nogal dom. De historische dan toch. Zo werd de Romboutstoren nooit afgebouwd omdat de bouwmeester geen rekening had gehouden met het gewicht. De ondergrond kon deze zwaargewicht niet dragen. Het gevolg is die karakteristieke stompe toren. Bewijsstuk nummer twee: diezelfde toren figureert in een dwaze actie van een andere man.
Op een avond in 1687 hing er enorme rode gloed boven de kathedraal, die zelf door mist versluierd was. Een verontruste inwoner ziet de gloed en waarschuwt: “Brand, brand in de Sint-Romboutstoren.”
Gehaast stuiven de Mechelaars de 538 treden op om de brand te blussen. Eenmaal boven bleek een wolk voor de maan de gloed te hebben gedoofd. Maneblussers is sindsdien de naam van de Mechelaars. En zo heet ook het lokale bier dat we nu proeven. We krijgen er een snor van.
Nog zo’n Mechelse slimmerik: Opsinjoorke. Aanvankelijk een pop, gemaakt in 1647 voor de Mechelse processies. Hij symboliseert de ontrouwe echtgenoot, de eeuwige zatlap die steevast zijn echtgenote afranselt. Tot de buren ingrijpen en hij in een laken door de straten wordt getroond en omhoog wordt gesmeten. Keer op keer. Nu is Opsinjoorke vereeuwigd in een beeld op de markt, alsof Mechelen de mannen met losse handen nog eens wil herinneren aan de gevolgen.
We verlaten de brouwerij en zigzaggen door de smalle straatjes van het Begijnhof. Een kat zit in het raam, ingeblikt tussen twee bakken viooltjes. In het raam ernaast een poster met twee lippen. Mechelen is om te zoenen, staat er onder. Ik tuit mijn lippen, maar de man die voorbij komt, heeft geen belangstelling.
De rand van de binnenstad wordt omlijst door de Afleidingsdijle. We worden inderdaad afgeleid. Niet door het kanaal maar door de hoge huizen die strak in het gelid langs het water staan. En dan is daar het hoge witte gebouw dat breekt met iedere bouwstijl in de omgeving.
Als om ons te waarschuwen, passeren we eerst een antieke veewagon. Een van de vele die joden vanuit de Dossin Kazerne naar de concentratiekampen voerde. Want dat is wat het witte gebouw herbergt: de verschrikkingen van de holocaust en andere plaatsen op aard waar de mensenrechten worden getreden. Lange tijd staren we stilletjes naar de vele foto’s op de muur. De slachtoffers van de Holocaust een gezicht geven, is waar het museum wonderwel in slaagt.
Stilletjes komen we weer buiten en voegen ons in de stilte van de stad. We zijn toe aan troost en gaan op zoek naar sterke vrouwen. Naar ons Margriet zoals Margareta van Oostenrijk, door de Mechelaars liefkozend wordt genoemd. We strijken even over de stenen zoom van haar jurk. Fier waakt ze, sinds ze in 1849 op een voetstuk werd geplaatst, over Mechelen.
Als driejarige werd Margriet aan de Franse kroonprins uitgehuwelijkt en richting het Franse Hof gebonjourd. Nog geen 11 jaar oud, is ze alweer verstoten. Terug in Mechelen wordt ze opnieuw uitgehuwelijkt. Ditmaal aan de Spaanse Don Juan. Aangezien hij al tijdens de Wittebroodsweken overlijdt, vrezen we dat Margriet een ander prikkelpakketje heeft meegekregen.
Na de dood van nog een echtgenoot, den Filibert uit Frankrijk ditmaal, komt ze terug naar Mechelen waar ze landvoogdes wordt van de Nederlanden en Mechelen uitkiest als haar zetel. Terwijl we nadenken over het leven van deze Renaissanceprinses zijn we inmiddels het middeleeuwse centrum doorgestoken en staan we aan de oever van de Dijle.
Houten voetpad
We steken de brug over en kiezen dan voor een houten voetpad dat ons dwars door de stad over het water voert. Voorbij de Vismarkt, café de Gouden Vis, moderne lofts en oude panden. Een paar scholieren roken een sigaret aan de overkant van het water. De Kruidtuin doemt op, één van de groene longen va de stad.
Ook op het water is het stil. Ongemerkt zijn we een ander thema binnengestapt: Blauw en Groen. Dat van de watertjes en de vele parkjes van Mechelen. Maar niet voor lang want als we weer aan wal stappen, staren we even later in de bruine ogen van twee heuse mannen van vlees en bloed. Het zijn de gebroeders Tosun, uitbaters van de onlangs geopende Eataly. Ze bieden ons een troostend bord spaghetti aan in gloeiend hete pepersaus. “No man is ever lonely eating spaghetti”, lees ik op de muur.
Met de mannen zijn we opnieuw op een Mechels thema gestuit: Van hier en van ginds waarin je kennis kunt maken met de culturen en gebouwen van de kleurrijke bevolking. Zoals Congolezen en Assyrische christenen uit Turkije gevlucht.
Maar wij stoppen de broers gewoon in het man-vrouwthema. Want als er één thema komt bovendrijven is het wel het oerthema. Dat van de man en de vrouw.
Wat ik voel? Een verkild lichaam dat smeekt om de warmte van een Mechels café. Wat ik ruik? “Friet”, zeg de fotografe. “Ik ruik friet.”
Tekst: Anneke de Bundel – Beeld: Nicole Franken
- op 1,5 uur rijden van Utrecht
- prikkelpakket en zintuigengids te krijgen bij de VVV Hallestraat 2 bij de Grote Markt
- Hotel 3 Peerdekens va. 59 euro pp
- Airbnb huis van acteur Benjamin op den Beeck . va 80 euro.
- Nostradamus
- Mille eten en concerten
- Eataly, Onze lievevrouwenstraat
- De gouden vis locale biertjes Nauwstraat 7,
- Sister Bean koffie en taart
Leuk om te lezen! Mijn vriend ‘zeurt’ al heel lang dat hij graag naar Mechelen wil, dus wanneer we daar eindelijk heen gaan weten we nu in ieder geval wat we kunnen doen.
Dank je wel. Mechelen is zeer de moeite waard. Dus neem je vriend op sleeptouw!
Als trotse Mechelaar ben ik natuurlijk erg blij om dit lovende stukje te lezen. Hieronder nog een paar aanvullingen:
- restaurant ViaVia in de Kruidtuin (parking aan frituur Put op de Vest): heerlijke wereldkeuken en een leuk terras in het park aan het water
- BorrelBabbel, het kleinste cafeetje van Mechelen, op een klein pleintje achter de sint-romboutstoren
- il cardinale: hippe hamburgerbar achter de sint-romboutstoren
- beklimmen van de sint-Romboutstoren: bovenaan is er een glazen platform aangebracht van waar je met helder weer Antwerpen en Brussel kan zien liggen
-Planckendael: heel leuk dierenpark vlakbij Mechelen
Dank je wel voor je aanvullingen. In twee dagen kun je niet alles doen. Maar dat is goed want we komen graag nog eens terug.